E heluhelu ma ka ʻōlelo Pelekane (Read in English). Unuhi ʻia na C. Kawohikūkahi Adversalo.
Alakaʻi ʻia a aʻo ʻia nā hui ulana ʻo Hui ʻAla Hīnano lāua ʻo Hui Waianuhea o Ka Pua Hala e Kāʻeo Izon i nui aʻe ai ko nā haumāna ʻike ma ka ulana lau hala, ka ʻike Hawaiʻi, a me ka ʻōlelo Hawaiʻi.
Paʻi Kiʻi ʻia na Michael Vossen
Hoʻoponopono ʻia na N. Haʻalilio Solomon
Huki ʻia ka lau o ka hala a ulana mikioi ʻia e ka lima a lilo i mea paʻa e hoʻohana ʻia ai. He moena paha, he peʻahi paha, he pāpale paha a pēlā aku. Aia i ka mākaukau o ka lima. Nui nā hui e hoʻomau ana i ua hana noʻeau nei, ʻo ka ulana lau hala. Eia mai ʻelua o ia mau hui. Hoʻokumu ʻia ka Hui ʻAla Hīnano ma ka makahiki 2019 ma lalo o ke alakaʻi a me ke aʻo ʻana a ke kumu, ʻo Kāʻeo Izon, a me ka mālama pū ʻana a ke kahu, ʻo Pueo Pata. He hui ulana lau hala ia no nā kāne. Hoʻokumu ʻia nō hoʻi ka Hui Waianuhea o ka Pua Hala no nā wāhine i ka makahiki 2022. Ma ia poʻe hui ʻelua e mālama ʻia ai nā kama a Ohiohikupua lāua ʻo Lauhuki ma ka hoʻomau ʻana i ka ulana lau hala, me ka mālama pū ʻia hoʻi o ka ʻike a me ka ʻōlelo Hawaiʻi.
Ua komo ʻo Kāʻeo i kēia hana ma kahi o ka makahiki 2010 ʻoiai ʻo ia e noho ana me kekahi o kāna kumu, ʻo Ipolani Vaughan. Ma kona hale, ua ʻike ʻia e ua Kāʻeo nei nā mea nani āna i ulana ai me ka lau hala. ʻO kāna noi akula nō ia i kāna kumu e ulana ʻia mai kekahi o ua mau mea kāhiko nāna. Eia kā, ʻo ka hōʻole maila nō ia me ka pane ʻana aʻe, “ʻO ia kou makemake, nāu e ulana nāu iho.” ʻO kā Kāʻeo ulana nō a kupu maila kekahi pilikia ma ka ulana ʻana i maopopo ʻole ai ka hoʻoponopono kūpono ʻana iā lāua. Lawe ʻia kāna pūpū mauʻu i mua o ke kumu a Ipolani, ʻo Gladys Grace kona inoa. I nānā aku kāna hana i kā Kāʻeo mea i ulana ai, pane aʻela ka loea, “Maikaʻi kou lima. E ulana ʻoe.” Ua aʻo ʻia ʻo Kāʻeo e Ipolani Vaughan, Evva Lim, Suzi Swartman a me Margaret Lovett.
No Pueo, ʻoiai ʻo ia e noho haumāna ana ma kona wā ʻōpio ma ka hālau hula a Nona Mahilani Kaluhiokalani, ua hoʻokuleana ʻia nā haumāna e hana lima i nā mea like ʻole no ke kūʻai ʻana aku ma ka wā Kalikimaka. Pēlā ʻo ia i komo mua ai i ka nala lau hala a no laila, ʻo Nona a me nā kūpuna o kāna hālau nō kāna poʻe kumu nala mua. Ma ia manawa, ʻaʻole i makemake iki ʻia ka nala e Pueo. I ka makahiki 2016, ua paipai ʻia ʻo ia e nala i peʻahi. Eia kā, he maʻalahi, ʻaʻohe hemahema o ka lima. I ka makahiki 2017, noi akula ʻo ia iā Kāʻeo e aʻo mai i ka nala maka liʻi. He nui loa kona aloha i ka nala. ʻO kona lilo aʻela nō ia, ʻo ia ka haumāna mua a Kāʻeo.
Eia nō ma lalo ke ʻano i nīnauele ʻia ai ʻo Kāʻeo lāua ʻo Pueo e pili ana i nā hui ulana, ʻo ka Hui ʻAla Hīnano me ka Hui Waianuhea o ka Pua Hala.
Kawohikūkahi Adversalo Aloha mai e Kāʻeo ʻolua ʻo Pueo. No ke aha i hoʻomaka ʻia ai ka Hui ʻAla Hīnano?
Kāʻeo Izon ʻO ke kumu i hoʻokumu ʻia ai ka hui, ʻo ke noi ʻana a kekahi hoa i ke aʻo ʻana i kāna keikikāne. He ʻumikūmākahi ona makahiki ma ia wā a ʻaʻole au i aʻo mua i nā keiki a kānalua nō kēia. Ua hele maila ia keiki a kāhāhā wau i kona ʻeleu.
KA ʻOkoʻa ke ʻano o ke aʻo a nā kumu ulana, ʻokoʻa nō hoʻi kāu, e Kāʻeo. E wehewehe mai i ke ʻano o ke aʻo ʻia ʻana o ko kāu poʻe hui.
KI ʻO kekahi mea, ke aʻo ʻia kekahi maka, kekahi piko paha a huikau paha ka haumāna, ʻaʻole i hāʻawi wale ʻia ka pane. Hāpai ʻia nā nīnau ma mua ona e hōʻeuʻeu iā ia a kūkākūkā māua ā maopopo. Aia a maopopo, nāna nō e wehewehe aku i kekahi haumāna a paʻa ka manaʻo iā ia.
Pueo Pata ʻO ka ʻōlelo noʻeau ʻo: Paʻa ka waha, nānā ka maka, hana ka lima. He mea nui ia ma nā hui. Eia kā, ʻaʻole nō ʻo Kāʻeo e kāohi iki mai iā mākou ke kupu kekahi poʻe nīnau. Paipai nui ʻia nā nīnau. Eia hoʻi, aia a hemahema a hewa paha ka hana, hōʻole mai paha ʻo Kāʻeo a hoʻolale ʻia ka wehe aku a hana hou. Aia a kūpono, mea mai ʻo ia, “ʻĒ, ʻē, kēnā.” A, ʻo kekahi, nānā nui mākou i kona mau lima ma ka nala ʻana i mau laʻana no ka hana kūpono.
Makemake nui ʻia nā mea like ʻole i ulana ʻia me ka lau hala. Hoʻokahi naʻe pilikia i ka poʻe o kēia wā, maopopo ʻole iā lākou ka nui o ka hana. ʻIke ʻia ka hopena wale nō.
Kā‘eo Izon, kumu
KA No kēia hui, he aʻo ʻia nō ka moʻolelo o ka hala, ua haku pū ʻia hoʻi he mau pule e Pueo. Pehea e kōkua ai ka ʻike o lākou i ke aʻo a me ka hoʻopaʻa ʻike ʻana o nā haumāna, a me ko lākou pilina me ia hana he ulana?
PP No ke kaʻao o Ohiohikupua i loaʻa iā Fornander, he waihona nō ia no ka ʻike o kēlā me kēia ʻano o ka pū hala, o ka lau hala, no ka hoʻomākaukau ʻana i nā lau, a he mau mea waiwai aku. No nā pule aʻu i haku ai, ua hoʻokomo wau i nā loina kūpono no ko ka Hui ʻAla Hīnano a me ko ka Hui Waianuhea o ka Pua Hala, a me ka moʻokūʻauhau o kā Kāʻeo mau kumu. Aia nō a hoʻopuka ʻia kēia mau pule, ua hoʻopili ʻia mai kēia mau mea o ke au i hala me mākou i kēia au e holo nei. Penei kekahi, ua nui loa nā lāhui e nala ana i ka lau hala a me nā ʻano mauʻu ʻē aʻe a puni ka honua. Ua like a like nā maka. Akā nō naʻe, iā kākou, ʻo nā loina, nā huaʻōlelo, ka ʻike kuʻuna, nā kaʻao, a me ka lawena i loaʻa mai mai ke kumu mai a i ka haumāna aku — ʻo ia nō nā mea i Hawaiʻi ai kā kākou nala ʻana. No laila, ʻo ia nō kekahi o nā mea aʻu i hoʻokomo ai i loko o kaʻu mau pule a mele.
KA Ma nā hui, ʻaʻole no ke kumu hoʻokahi iho nō ke kuleana ʻo ka mālama ʻana i kēlā me kēia haumāna. Paipai ʻia nō naʻe ka mālama aku a mālama mai, ke kōkua aku a kōkua mai hoʻi o nā haumāna, me he ʻohana lā. No ke aha i lilo ai kēia ʻano he mea nui no ka hui, pehea hoʻi ia e kōkua ai i nā haumāna ma ko lākou ʻimi ʻike i ka ulana lau hala?
KI Ua hū ka nui o nā haumāna a hiki ʻole iaʻu ke kōkua iā lākou a pau ma ka manawa hoʻokahi. No laila, he kūpono ke kākoʻo a kōkua ʻana kekahi i kekahi. Pēlā nō e hoʻopaʻa ʻia ana nā mea a lākou i aʻo ai.
PP Ua kumu nō nā hui i ka pilina me ka manaʻo ʻo “Aloha kekahi i kekahi.” No ko mākou kaukaʻi nui ʻana kekahi i kekahi, ua ʻike mākou he ikaika ko laila. A, he ʻano laʻana kēia no ka pono o nā hana ma ka nala lau hala a no ka pono o ka nohona.
Akā nō naʻe, iā kākou, ʻo nā loina, nā huaʻōlelo, ka ʻike kuʻuna, nā kaʻao, a me ka lawena i loaʻa mai mai ke kumu mai a i ka haumāna aku — ʻo ia nō nā mea i Hawaiʻi ai kā kākou nala ʻana.
Pueo Pata, kahu
KA E Kāʻeo, kaulana loa nō ʻoe ma TikTok a me Instagram hoʻi. Ma nā mea āu e hōʻike ai ma luna o laila, he aha kāu mea e makemake nei e ʻike mai ka lehulehu?
KI Makemake nui ʻia nā mea like ʻole i ulana ʻia me ka lau hala. Hoʻokahi naʻe pilikia i ka poʻe o kēia wā, maopopo ʻole iā lākou ka nui o ka hana. ʻIke ʻia ka hopena wale nō. Ke ʻike ʻia ke kumukūʻai, namunamu kekahi, “He lau wale nō. ʻAʻole makepono. Pipiʻi.” He ʻoiaʻiʻo nō, he lau hala. Eia naʻe, pehea ka lima? He maiau? He hōlona? ʻO ia ka mea nui. ʻO ia ke kumu i hoʻokau ʻia ai nā wikiō ma laila, i hiki i ka lehulehu ke ʻike maka i ka hana nui o ka poʻe ulana a hiki ke mahalo i kēia hana lima noʻeau.
KA He aha kā ʻolua pahuhopu no ka poʻe haumāna ma kēia mua aku? Pehea hoʻi kā ʻolua makemake no ia loina he ulana lau hala, a no ka mau ʻana hoʻi o nā loina a kuanaʻike paha e aʻo ʻia nei ma nā hui?
KI E hoʻopākela, e hoʻokāʻoi, a e hoʻomau aku.
PP ʻO ka hoʻomau ʻana o nā haumāna me ka lokomaikaʻi nui i hoʻoili ʻia ma luna o mākou maiā Kāʻeo mai. E hoʻomau nō me ke aloha ʻana o kekahi i kekahi, a me ka ʻaui ʻole ʻana mai ke ala aku o ka hana kūpono.
He ʻāpana kēia moʻolelo o ka pūʻulu hōʻike ʻōlelo Hawaiʻi a Flux Hawaii e hōʻike ana i nā ʻatikala i hana ʻia ma ka ʻōlelo Hawaiʻi. ʻO kēia pūʻulu, me ka hui pū ʻana me Kīnā‘ole Foundation, e hōʻike ana i ka hanauna hou o ka poʻe Hawaiʻi e hoʻomau nei i ko lākou mau kūpuna a me ka hoʻihoʻi ʻana i ke aloha i ke ao nei.